Hoa văn Corinthian capital-Composite capital trong kiến trúc cổ điển

Hoa văn trên hình đều thuộc về phong cách đầu cột Corinthian (Corinthian capital), một trong ba loại hình cột chính của kiến trúc cổ điển (bên cạnh Doric và Ionic). Ý nghĩa của những hoa văn này không chỉ nằm ở vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn phản ánh những giá trị văn hóa, triết học và kỹ thuật của thời kỳ cổ đại.

Dưới đây là ý nghĩa chung và cụ thể của các yếu tố hoa văn thường thấy trong đầu cột Corinthian như trên hình:

1. Lá Acanthus (lá Quán chúng):

   • Ý nghĩa chính: Đây là họa tiết nổi bật và đặc trưng nhất của đầu cột Corinthian. Lá acanthus tượng trưng cho sự trường tồn, sức sống, sự tái sinh và vẻ đẹp tự nhiên.
   • Nguồn gốc truyền thuyết: Theo một câu chuyện của kiến trúc sư La Mã Vitruvius, lá acanthus mọc xung quanh một chiếc giỏ đặt trên mộ một cô gái trẻ ở Corinth. Các cành lá vươn lên và cuộn lại ở phía trên, tạo cảm hứng cho nhà điêu khắc Callimachus thiết kế ra đầu cột Corinthian.
   • Tính biểu tượng: Nó thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, cũng như khả năng biến những yếu tố tự nhiên thành nghệ thuật tinh xảo.

2. Cuộn xoắn (Volutes / Helix):

   • Ý nghĩa: Các cuộn xoắn nhỏ (helix) thường xuất hiện bên dưới phiến đá vuông (abacus) ở bốn góc của đầu cột. Chúng tượng trưng cho sự phát triển, năng lượng cuộn trào, và sự vươn lên.
   • Sự hài hòa: Chúng tạo ra một sự chuyển tiếp mượt mà và uyển chuyển từ phần lá acanthus đi lên, mang lại cảm giác cân bằng và đối xứng cho tổng thể.

3. Họa tiết hoa, nụ, quả (Floral and Fructiform Motifs):

   • Ý nghĩa: Ngoài lá acanthus, nhiều đầu cột Corinthian còn được trang trí bằng các họa tiết hoa, nụ hoa, hoặc chùm quả (như chùm nho trong một số mẫu trên hình). Những họa tiết này thường biểu trưng cho sự phong phú, phồn vinh, vẻ đẹp, sự sống và đôi khi là sự sinh sôi nảy nở.
   • Sự đa dạng: Việc thêm các họa tiết này giúp tăng thêm sự phong phú và lộng lẫy cho đầu cột, thể hiện sự khéo léo và khả năng sáng tạo của người thợ.

4. Mặt người / Thần linh (Masks / Human Faces):

   • Ý nghĩa: Một số mẫu đầu cột Corinthian, đặc biệt là trong kiến trúc La Mã hoặc các phong cách phái sinh sau này, có thể tích hợp các khuôn mặt người, mặt nạ kịch, hoặc các vị thần nhỏ. Chúng có thể biểu trưng cho:
     • Bảo vệ, canh gác (nếu là mặt nạ hoặc thần hộ mệnh).
     • Sự biểu cảm, kịch tính (đặc biệt là mặt nạ kịch).
     • Sự hiện diện của thần linh hoặc những nhân vật quan trọng liên quan đến công trình.
     • Trong mẫu dưới cùng bên trái, khuôn mặt nữ tính với kiểu tóc và trang sức có thể mang ý nghĩa về vẻ đẹp, nữ thần, hoặc sự tráng lệ của công trình.

5. Dải ruy băng (Ribbons / Festoons):

   • Ý nghĩa: Các dải ruy băng, dải hoa, hoặc dải lá (festoons) thường được thấy trong các chi tiết trang trí phụ. Chúng tượng trưng cho sự tôn vinh, lễ hội, sự trang trọng, và kết nối. Chúng cũng góp phần tạo nên sự duyên dáng và mềm mại cho tổng thể.

. Các biến thể lá và hoa khác:

• Một số mẫu ở hàng dưới cùng trong hình có thể là các biến thể hoặc phong cách trang trí lấy cảm hứng từ Corinthian nhưng có sự cách điệu. Chẳng hạn, mẫu dưới cùng bên trái có vẻ như là sự kết hợp của lá acanthus cách điệu với những nụ hoa hoặc lá non vươn lên từ thân.
• Mẫu dưới cùng bên phải có thể là một biến thể trang trí dày đặc hơn với các họa tiết lá hoặc cánh hoa lặp lại, tạo nên một hiệu ứng thị giác ấn tượng, thể hiện sự phồn thịnh, sự giàu có và tính trang trí tối đa.

Tóm lại, ý nghĩa chung của các hoa văn trên đầu cột Corinthian là:

• Vẻ đẹp và sự lộng lẫy: Đây là phong cách cột được đánh giá là tinh xảo và trang trí công phu nhất, thể hiện sự giàu có và quyền lực.
• Sự hài hòa và cân bằng: Mặc dù chi tiết, nhưng các hoa văn được sắp xếp một cách cân đối, tạo nên một tổng thể hài hòa.
• Kết nối với thiên nhiên: Sự ưu ái các họa tiết thực vật (đặc biệt là lá acanthus) thể hiện sự tôn trọng và cảm hứng từ thế giới tự nhiên.
• Tính biểu tượng của sự trường tồn và phồn vinh: Các yếu tố như lá acanthus, hoa, quả đều gợi lên ý nghĩa về sự sống, sự phát triển không ngừng.

Những hoa văn này không chỉ là trang trí đơn thuần mà còn là ngôn ngữ biểu tượng, kể về quan niệm thẩm mỹ và triết lý sống của người Hy Lạp và La Mã cổ đại.

Source: Sir Banister Fletcher, A History of Architecture, 1950, p. 111

Đọc thêm

Hoa văn trang trí – Di sản văn hóa nghệ thuật của nhân loại

Hoa văn trang trí là một phần không thể tách rời của di sản văn hóa – nghệ thuật thế ...đọc tiếp>>